Bilgi nedir?

Bilgi Nedir, Ne Demektir? 

   Bilgi, bilen varlık yani özne (suje) ile bilinen varlık, yani nesne (obje) arasında kurulan ilişkiden doğan ürüne verilen addır. Daha açık bir ifadeyle öznenin (sujenin) nesneyi (objeyi) yorumlamasına, onun hakkında bir yargıda bulunmasına veya açıklama yapmasına, bilgi denilmektedir.

   Bilginin ne olduğu konusunda çok çeşitli görüşler vardır. Bunlardan en yaygın ve kolay anlaşılır olanı ile konuya başlayabiliriz. İnsan, duyu organları yoluyla yaşadığı çevreyi ve evreni algılar. Bu algılamada "özne" (suje) ve "nesne "(obje) adı verilen iki temel unsur vardır. Özne, bilen, yani insan; nesne ise bilinen, yani varlıklardır. Bilgi, çoğu zaman bilen özne ile bilinen nesne arasında kurulan ilişki sonucunda ortaya çıkan ürün olarak tanımlanır. Bu tanımlamada geçen özne, aktif bir tavır sergileyen insan; nesne ise öznenin yöneldiği pasif durumdaki varlıktır. Ayrıca bilgi aktı (bağ) da algılama, düşünme, anlama, açıklama gibi faaliyetleri ifade eder. Aktif bir tavır sergileyen insan bilinçli ve amaçlı bir biçimde bir nesneye yönelir, onu kendisine konu yapar. Özne ile öznenin yöneldiği bu nesne arasında bilgi aktı ilişkisi kurulur ve bu ilişki sonucunda da bilgi oluşur.

BİLGİ GÜÇTÜR

Öznenin amaçlı yönelimi sonucunda, özne ile nesne arasında kurulan ilişkinin ürünü olan şeydir bilgi.

(Bilgi aktları: Bilenle bilinen arasındaki ilişkiyi kuran bağ)

   Nesnelere yönelen özne onlar üzerine düşünerek, zihinsel bir etkinlik geliştirir. Bu etkinlik sonucu kavramlara ve kavramlardan da önerme ve çıkarımlara varılır. Bu süreçte bilgi, sadece sujenin objeyi algılaması ile ortaya çıkmaz. İnsan zihninde bilginin oluşmasını sağlayan, suje ile obje arasındaki ilişkiyi kuran bağlar vardır. İşte bu ilişkiyi kuran bağlara bilgi aktları denir. Bilgi aktlarının başlıcaları; algılama, düşünme, anlama, açıklama aktlarıdır. 

Algı aktı: Algı aktı, bize çevremizi tanıtır ve biz çevremizdeki şeylere önce algı aktıyla yöneliriz. Algı aktı duyu organlarımızın görme, işitme, koklama, dokunma, tat alma gibi işlevleri ile gerçekleşir. Algı aktı suje ile somut varlıklar arasında bağ kurabilir. Mesela limonun ekşiliği bilgisine algı aktıyla ulaşırız. 

Düşünme aktı: Düşünme aktı sadece gözle görünür elle tutulur (somut) varlıkları içine almaz. Sayılar, kavramlar, geometrik şekiller gibi soyut varlıkları da kapsar. Yani düşünme aktı tüm varlık alanlarını içine alır. Çevremizdeki her şey reel varlık alanına aittir ve algı atkıyla bilinebilir. Sayılar, geometrik şekiller, cebir denklemleri gibi ideal varlık alanına ait olan şeyler ise ancak düşünme aktıyla kavranabilir. 

Anlama aktı: Anlama aktıyla özne, gerçekleşen bir olgunun ne maksatla yapıldığını kavrar. Anlama aktı, doğruyu bütünüyle sezgisel ya da zihinsel olarak kavramaktır. Örneğin; ''Senin gözlerinden üzgün olduğunu anladım.'' 

Açıklama aktı: Öznenin nesne hakkında edindiği bilgileri nedenleriyle, gerekçeleriyle veya kanıtlarıyla adım adım anlaşılmasını sağlar. Açıklama mantıksal bir bilgi türü olup, bir şey hakkında ilk bilgiden kalkarak adım adım son bilgiye doğru giden bir sıra içerir. Örneğin, havaya atılan taşın yere düşme bilgisinin yer çekimi kanunuyla belirtirken açıklama aktını kullanırız.